İngiltere hükümeti, Gazze’deki savaşta İsrail’in askeri tutumuna ve işgal altındaki Batı Şeria’da yasadışı yerleşimlerin genişletilmesine tepki olarak, 20 Mayıs Salı günü serbest ticaret müzakerelerini askıya aldığını duyurdu. Ayrıca, Fransa ve Kanada’nın, İsrail’in Gazze’ye yönelik yeni saldırılarını durdurmaması ve insani yardımlara yönelik kısıtlamaları kaldırmaması halinde, İsrail’e karşı “somut adımlar” atacaklarını bildirdi. Avrupa Birliği (AB) de İsrail ile ilişkilerini yeniden değerlendirmek üzere bir adım attı ve AB Dış Politika Şefi Kaja Kallas da salı günü bloğun, ticari iş birliği anlaşmasını gözden geçirme kararı aldığını doğruladı. 

Bu gelişmelerin ardından gözler, İsrail’in en fazla ticari ilişkisinin olduğu ülkelere çevrildi. BM Ticaret Veritabanı’na göre, İsrail’in 2024’teki küresel ticareti 91,5 milyar dolar ithalat ve 61,7 milyar dolar ihracattan oluşuyor. En büyük ithalatçı ülkeler arasında ABD (17,3 milyar dolar), İrlanda (3,2 milyar dolar) ve Çin (2,8 milyar dolar) bulunuyor. 

İsrail’e en çok ihracat yapan ülkeler ise Çin (19 milyar dolar), ABD (9,4 milyar dolar) ve Almanya (5,6 milyar dolar). Almanya’yı 3,6 milyar dolar ile İtalya takip ederken, İsrail’in BM’ye açıkladığı verilere göre, Türkiye’nin, 2,8 milyar dolar ile İsrail’e en çok ihracat yapan beşinci ülke olması dikkat çekti. Ancak, Türkiye’nin BM kayıtlarına göre, İsrail’e Mayıs 2024’e kadar gerçekleştirdiği ihracat rakamı 1,5 milyar dolar.  Buna göre Türkiye’den İsrail’e ihracat verileri her iki ülke kayıtlarında 1.3 milyar dolarlık fark görülüyor. Öte yandan, Türkiye’nin, Filistin Devleti’ne gerçekleştirdiği ihracatın toplamı ise 796 milyon 972 bin dolar olarak belirtildi.

BM Ticaret Veritabanı’na göre, Türkiye ile İsrail arasında Mayıs 2024’ten sonra herhangi ticari bir ilişki olmadığı görülüyor. Ticaret Bakanlığı, 2 Mayıs 2024 itibarıyla İsrail ile tüm ithalat ve ihracat işlemlerinin durdurulduğunu; Türkiye’nin, bu karar sonucunda 2022’de 9,5 milyar, 2023’te ise 7 milyar dolar dış ticaret gelirinden vazgeçtiğini açıklamıştı. Buna göre 2 Mayıs 2024 itibarıyla İsrail’e hiçbir mal için gümrük işleminin yapılmadığı kaydedilmişti. 

TİCARET BAKANLIĞI: 2024’TE 2,8 MİLYAR DOLARLIK TÜRKİYE’DEN İSRAİL’E İHRACAT RAKAMININ DA TAMAMEN YANLIŞ

Ticaret Bakanlığı’ndan BM Ticaret Veritabanı’nda görülen bu farka ilişkin bugün yapılan açıklamaya göre, “Türkiye, 7 Ekim 2023’ten sonra 2 Mayıs 2024 tarihine kadar olan 7 aylık dönemde, bölgede ateşkes sağlanır, durum düzelir çabaları devam ederken İsrail ile ticaretini yüzde 30 civarında azaltmıştır. Hükümetimizin kararıyla, Türkiye olarak, ilk aşamada 9 Nisan 2024’te 54 başlık altındaki 1019 üründe İsrail’e ihracatı durdurmuştuk.Bu arada, 7 Ekim 2023’ten sonraki dönemde İsrail ile ticaretin özel sektör kuruluşları ve yabancı sermayeli yatırımcıların yaptığı da defaatle vurgulanmıştır. 3 hafta sonra 2 Mayıs 2024’te hükümetimizin aldığı kararla, Türkiye’den İsrail’e bütün ürün gruplarında ihracat, ithalat, transit ticaret tamamen durdurulmuştur. Gümrüklerde ve serbest bölgelerimizde İsrail ile ticaret işlemi yapılamaz. 2 Mayıs 2024’ten bu yana İsrail ile ticaret sıfırdır” denildi.

Açıklamada, “2024’te 2,8 milyar dolarlık Türkiye’den İsrail’e ihracat rakamının da tamamen yanlış” olduğu belirtilirken, ticareti 2 Mayıs 2024’te durdurma kararından önce öncesinde, 2024’ün ilk 4 ayında, ihracat 1 milyar 522 milyon dolar olup, buna Filistin’e yapılan ihracat da dahildir” ifadeleri kullanıldı.

“FİLİSTİN’E İHRACAT DA 2024 YILI TOPLAMINDA 797 MİLYON DOLARDIR”

Açıklamada, Filistin Devleti ile ticarete ilişkin ise şu ifadelere yer verildi:

“Batı Şeria-Ramallah merkezli Filistin hükümetinin Filistin’in acil ihtiyaçları için Türkiye ile ticaret yapma isteği karşısında, 7 Haziran 2024’te yapılan “Türkiye-Filistin devleti protokolü” uyarınca, özgün bir kontrollü ticaret mekanizması geliştirildi. Sadece ithalatçının Filistinli, varış yerinin Filistin adresi olmak ve Ticaret Bakanlığımız tarafından her başvuru sıkıca kontrol edilerek, sınırlı izin verme uygulaması uyarınca yapılan Türkiye’den Filistin’e ihracat da 2024 yılı toplamında 797 milyon dolardır. Bu rakamlar Ticaret Bakanlığı gümrük verileri ve TÜİK verileri ile sabittir. Diğer taraftan, Filistin toprakları ile yapılan bu az miktardaki ticaret de, Filistin’in limanı, gümrüğü olmadığı için İsrail’in iki limanı üzerinden yapılabilmektedir.”

Kaynak: ANKA