2024’ün son saatlerindeyiz. Saatler sonra 2025’e girmiş olacağız. Yılbaşı kutlamaları tarih boyunca belli çevrelerce tartışılmıştı. Yılbaşının dinen kutlanmaması gerektiğini iddia edenler olduğu gibi bunun normal bir etkinlik olduğunu söyleyenler de var.

Dünyanın her yerinde yeni yıl coşkuyla sevinç ve umutla karşılanırken, yılbaşı kutlamalarını Noel ile karıştıranlar bu coşkuyu dini bir günah olarak nitelendiriyor.

Ülkemizde islamci çevreler Osmanlı Devletinden bahsederken ‘Şeriat Devleti idi’ tezini savunuyorlar. Bu tarihçilerce tartışılan bir gündemdir. Peki Osmanlı’da yılbaşı kutlanır mıydı? Kutlanıyorsa kimler kutlardı? Kutlamalar nasıl yapılırdı?

İşte detaylar…

OSMANLI’DA YILBAŞI KUTLANIRDI AMA…

Yeni yılın karşılandığı gün olan yılbaşı, farklı toplumlarda farklı şekilde kutlanmakta ve değer görmektedir. Yılbaşının Osmanlı İmparatorluğu döneminde de Hristiyanlar ve Türkiye’de yaşayan yabancılar tarafından kutlandığı bilinmektedir. Osmanlı’nın yılbaşı kutlamaları ile ilk teması ise 1829 yılında İngiliz elçisinin Haliç’te gerçekleştirdiği bir balo ile olur. Devlet adamları ilk kez bu balo ile yılbaşı kutlamalarına katılmışlardır.

YILBAŞI BALOSU’NDA BİR İSLAM HALİFESİ

Osmanlı’da yılbaşı kutlamaları sadece yabancılar tarafından düzenlenmedi. 1829’daki ilk resmi kutlamanın ardından yaklaşık çeyrek yüzyıl geçtikten sonra, 1856 yılına gelindiğinde, İslam Halifesi unvanına sahip Osmanlı Padişahı Sultan Abdülmecid, Fransız elçisinin düzenlediği bir yılbaşı balosuna katılır, dans edenleri seyreder ve sarayına son derece keyifli bir şekilde döner.

BEYOĞLU O GÜN DE KUTLAMALARIN MERKEZİ İDİ

Devletin yılbaşı kutlamalarına bakışı ve katılımı bu şekilde ilerlerken sokakta da yılbaşı kutlamaları artmaya başlar. O dönemde, yerli ve yabancı Hristiyanların fazlaca bulunduğu bir semt olan Beyoğlu, çeşitli eğlence mekanları barındırmaktadır. Bu mekanların tamamında Apakurya Şenlikleri ve yılbaşı gecesinde şenlik havası yaşanır. Yılbaşı kutlamalarına Rum ve Levanten kesimin, şehrin diğer Hristiyanlarından farklı olarak daha açık olduğu bilinmektedir. Benzer şekilde Müslümanlar arasında Batılaşmaya yakın çevreler de Beyoğlu’ndaki yılbaşı kutlamalarına katılım göstermektedir.

Yılbaşının daha anlamlı ve özel bir gece olarak görülmesi, İstanbul’un işgal günlerine rastlamaktadır. Bu dönemde İstanbul’a gelen Ruslar, eğlence yaşamına aktif olarak katılırlar ve yılbaşı kutlamalarını da farklılaştırırlar.

YILBAŞI NE ZAMAN RESMİ TATİL OLDU?

Yılbaşı kutlamalarına katılım yıllar içerisinde artsa da bu gece her zaman tatil değildi. İlk resmi yılbaşı tatili 1936 yılında kabul edilen bir kanun tasarı ile oldu. 1938 yılının yılbaşında ise Mustafa Kemal Atatürk ilk kez yeni yıl tebrikleri için bir cevap yayımladı:

“Yeni yıl münasebetiyle yurdun her tarafından vatandaşların yüksek duygularını ve samimi temennilerini bildiren telgraflar gelmektedir. Bundan mütehassis olan Atatürk, teşekkürlerinin ve saadet dileklerinin iletilmesini emir buyurmuşlardır.”