Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD)ve Öğrenci Veli Derneği (VELİ-DER), Kartal Meydanı’nda yaptığı basın açıklamasında eğitimde gelinen son duruma ilişkin değerlendirmelerde bulundu. “Eğitimde yaşanan sorunlar her geçen yıl katlanarak artmakta, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu sorunlara kalıcı çözümler üretmek yerine eğitimde dinselleştirme, piyasalaştırma ve kadrolaştırmaya harcamaktadır. Çocuklarımız ideolojik ve ekonomik çıkarlar uğruna sistematik olarak sömürülmektedir” denilen açıklamada 2025 eğitim-öğretim yılına ilişkin, “Milyonlarca çocuğumuz bu yılı karınları aç, zihinleri yorgun, umutları eksik tamamladı” ifadeleri kullandı.

ÇYDD ve VELİ-DER, Kartal Meydanı’nda eylem gerçekleştirdi. “Tarikata değil, eğitime bütçe”, “Çocuklar işçi olmasın”, “Eğitim haktır, satılamaz”, “Laik, bilimsel eğitim istiyoruz” sloganlarının atıldığı eylemde yapılan basın açıklamasında, zorunlu parasız eğitim süresine ilişkin tartışmalara, ÇEDES ve benzeri protokollere, “proje okul” uygulamasına ve uygulama kapsamında gerçekleştirilen öğretmen atamalarına, MESEM’e, kamusal okul yemeği ihtiyacının karşılanmamasına tepki gösterildi.

Geçtiğimiz eğitim yılına ilişkin değerlendirmelere yer verilen, 2025 eğitim-öğretim yılına ilişkin, “Milyonlarca çocuğumuz bu yılı karınları aç, zihinleri yorgun, umutları eksik tamamladı” ifadelerinin kullanıldığı açıklamada şöyle denildi:

“Eğitimde yaşanan sorunlar her geçen yıl katlanarak artmakta, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu sorunlara kalıcı çözümler üretmek yerine eğitimde dinselleştirme, piyasalaştırma ve kadrolaştırmaya harcamaktadır.  Laik, bilimsel, kamusal ve karma eğitim mücadelesi çocuklarımızın ve ülkemizin geleceğine sahip çıkma mücadelesidir. MEB, tüm çocuklarımızın laik, bilimsel eğitim hakkından sorumludur. MEB’i sorumluluğunun gereğini yapmaya çağırıyoruz… Her öğrencinin ilgi, yetenek ve becerileri doğrultusunda desteklendiği, okul türleri uygulamasına son verildiği, eşit, kapsayıcı, parasız, laik, bilimsel eğitime erişebildiği, toplumsal faydanın esas alındığı bir eğitim sistemi tüm çocukların, gençlerin en temel hakkıdır.”  

“ZORUNLU PARASIZ EĞİTİM SORUNLARINA SON VERİLMELİ”

ÇYDD ve VELİ-DER’in ortak açıklamasında şu değerlendirmelere yer verildi:

“Eğitim çocuklarımızın gelecek yaşantısını değiştirmek için tek umut. Zorunlu eğitim süresi tartışması ile ‘eğitim devlete masraf’ ifadeleri ile eğitim kamusal hak olmaktan çıkarılarak, bir ayrıcalık haline getirilmekte, eğitime sadece eğitimi parayla satın alabilen ulaşsın denilmektedir. Eğitim süresinin azaltılması çocukların bütünlüklü gelişimine de vurulacak büyük bir darbedir. Zorunlu parasız eğitim süresi tartışmalarına son verilmeli, çocukların en temel kamusal hakkı olan okul öncesi de zorunlu ve parasız olmalıdır.

“TARİKATLARLA İMZALANAN İŞ BİRLİKLERİNE SON VERİN”

Eğitimci niteliği taşımayan kişilerin okullarda, yurtlarda, STK adı altındaki tarikat yapılarının yerlerinde, 4-6 yaş Kuran kurslarında faaliyet yürütmesi eğitim hakkı, çocuk hakkı ihlalidir. İktidara yakın çeşitli vakıf ve dernekler gibi yapılar bu yaz döneminde de okullarda yaz okulları adıyla ideolojik faaliyet yürütmekte bize, halka ait kamu kaynakları bir kez daha kamusal, bilimsel eğitim için değil bu yapıların ideolojik amaçları için kullanılmaktadır. ÇEDES başta olmak üzere tarikat vb yapılarla imzalanan tüm protokol, iş birliklerine son verilmelidir.

Eğitim politikaları, sermayenin, patronların, holdinglerin çıkarları ve talepleri doğrultusunda değil, çocuklarımızın geleceği ve üstün yararına göre belirlenmelidir.

Çocuklarımız ideolojik ve ekonomik çıkarlar uğruna sistematik olarak sömürülmektedir. TÜİK verilerine göre kayıtlı toplam çocuk işçi sayısı 2023 yılında 759 bin iken 2024 yılında 869 bine yükselmiştir. Bu sayıya MEB eliyle MESEM adı altında işçileştirilen çocuklar ve kayıtdışı çalıştırılan çocuklar dahil edildiğinde sayı 2 milyonu aşmaktadır. MEB, adeta “çocuk işçi bulma kurumu” gibi çalışmaktadır. Bu durum ülkenin geleceğini yok saymaktır. Eğitim politikaları, sermayenin, patronların, holdinglerin çıkarları ve talepleri doğrultusunda değil, çocuklarımızın geleceği ve üstün yararına göre belirlenmelidir.

Karma eğitim bir tercih değil bir haktır. Tercih adıyla bir hak, tartışmaya açılamaz, kaldırılamaz. Karma eğitim hakkı pedagojik ve bilimsel bir gerçektir. Yalnızca 2013-2018 arası TÜİK verilerinde her 5 kadından birinin çocuk yaşta evlendirildiği verilerde yer almaktadır. Çocuk yaşta evliliklerin bu denli arttığı bir dönemde eğitim süresinin azaltılması, karma eğitimin kaldırılması çocuk yaşta evlilikleri daha da artıracaktır. Karma eğitim hakkının kaldırılması açıklamalarına, karma eğitimin kaldırılma uygulamalarına son verilmelidir. 

5- 8 Nisan tarihinde proje okullarına yapılan öğretmen atamalarının ve yönetici görevlendirmelerinin sonuçları açıklandığında tarihin en kapsamlı ‘öğretmen kıyımının’ yapıldığı da anlaşıldı…2025 Şubat’ta yönetmelikten proje okul tanımı çıkarıldı. Proje okullarını düzenleyen madde de yönetmelikten çıkarıldı. Yönetmelikten çıkarılan bir okul tanımına dayandırılarak da binlerce öğretmen sürgün edildi. Okullar kamu kurumlarıdır, kimsenin özel işletmesi değildir. Halkın vergileri ile yaşamlarını sürdüren bu kurumların kapılarını bazı öğretmenlere kapatmak veya açmak kabul edilebilir bir durum değildir.

Sınava, yarışa, rekabete dayalı sınav sistemi ve okullaşma politikası nedeniyle çocuklar istemediği okul türlerine imam hatiplere, meslek liselerine, MESEM’lere veya istemediği okul türüne gitmemek için özel okullara, istemedikleri bölümlere gitmemek için özel üniversitelere mecbur bırakılmaktadır. Eğitimden kopuş verileri alarm vermektedir. Yarışa, elemeye dayalı merkezi sınav sistemi uygulamasına son verilmelidir.”

“EĞİTİMİN BÜTÇEDEKİ PAYI HER YIL DÜŞÜYOR”

Ayrıca açıklamada eğitimdeki bütçe sorununa da dikkat çekildi: “2016 yılında yüzde 13,3 olan MEB bütçesinin merkezi yönetim bütçesi içindeki payı her yıl düşerek 2024 yılında yüzde 9.9’a geriledi. Çağ atladık dediler, son 22 yılda 19 bin 708 köy okulu kapatıldı. Ekonomik kriz, yoksulluk arttıkça, kamuda özellikle eğitim alanında durmaksızın tasarruf tedbiri kararları açıklandı. Tasarruf diyerek açıkladıkları kararlardan biri de tasarruf tedbirleri genelgesi ve 1 Ağustos yönetmelik değişikliği ile taşımalı eğitime getirilen sınırlama oldu. Bu genelgeyle genelde köy çocukları, özelde kız çocuklarının eğitim hakkını elinden alan bir karara daha imza atılmış oldu.”

“Okula aç gelen, gelişim çağında beslenemeyen çocuklar için eğitim kağıt üzerinde bir hak olmaktan öteye geçemiyor” diyen ÇYDD şöyle devam etti:

“Bugün Türkiye’de yüz binlerce çocuk okula kahvaltı yapmadan, öğle yemeği olmadan gidiyor. 15 yaş altındaki her iki çocuktan biri yoksulluk riski altında yaşıyor. Okula aç gelen, derse odaklanamayan, gelişim çağında beslenemeyen çocuklar için eğitim, kağıt üzerinde bir hak olmaktan öteye geçemiyor. 2025 eğitim yılı, kamusal okul yemeği politikasının hala hayata geçirilmediği bir yıl oldu. 2023’te başlatılan pilot uygulamalar genişletilmedi; bazı bölgelerde ise tamamen sonlandırıldı.

Çocuklarınızın laik, bilimsel eğitim hakkını ihlal eden her uygulamada bize, Öğrenci Veli Derneği’ne ulaşın. Hukuki, demokratik tüm haklarınız için yanınızda olacağız. Hiçbir veli yalnız yürümeyecek. Hiçbir çocuk yalnız büyümeyecek.”

Açıklamada, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve ardından gerçekleşen 19 Mart operasyonu sonrasında gerçekleşen protestolardaki tutuklamalarla ilgili ise, “Üniversitelerden ve sokaktan yükselen sese kulak vermek ve söylenenleri anlamaya çalışmak yerine itirazların ifade edilmesine dahi tahammül edemeyen siyasi iktidar baskı, gözaltı ve tutuklamalarla öğrencilerin, gençlerin yükselen itirazını bastırmaya çalışmıştır. Anayasa ve yasalarla güvence altına alınmış haklarını kullanan öğrenciler kanuna aykırı bir şekilde baskıya maruz kalmış, şiddet görmüş ve özgürlüklerinden mahrum bırakılmıştır…Davası devam eden ya da barınma ve burs hakkı elinden alınmış gençler ile dayanışmamız gençler tüm haklarına kavuşuncaya kadar devam edecek” denildi.